بحثی اجمالی در شیوۀ نویسندگی ابوالفضل بیهقی

تاریخ بیهقی، یکی از متن­های مهم زبان فارسی است که به جز اهمیت­های تاریخی و جغرافیایی و ادبی و اجتماعی، از نظر شیوۀ نویسندگی نیز اهمیتی خاص دارد. نثر بیهقی ـ که دنبالۀ نثر استادش ابونصر مشکان است ـ ویژگی­هایی دارد که از یک سو با نثر دورۀ سامانی مرتبط است و از سوی دیگر، حلقۀ واسطه­ای است که به نثرهای فنّی می­پیوندد. علاوه بر این، ویژگی­هایی در آن هست که آن را از مشابهات خود ممتاز می­سازد. به جز کهنگی­های زبانی، اطناب به صورت­های گوناگون، بعضی مختصات شعری، علی الخصوص کنایه و تشبیه، تأثیرپذیری از زبان و ادب عربی به گونه­های مختلف در نثر بیهقی نمود دارد. شیوه­های خاص بیهقی بیشتر در جمله بندی، پاره­ای تقدیم­ها و تأخیرها، واژه­سازی و استعمال تعابیرات خاص کنایی و پاره­ای تخیّلات شاعرانه نمود یافته است.